*Bu yazı Av. Deniz Sayın tarafından kaleme alınmıştır

Uyuşturucu ve uyarıcı maddenin kullanımının yasaklanmasını amacı toplum sağlığı ve esenliğinin  korunmasıdır.  Yasal düzenleme ile uyuşturucu madde kullanan kimselerin topluma kazandırılması temel amaçlardan birisidir. Uyuşturucu madde kullanmanın önlenmesi yalnızca cezalandırma yoluyla mümkün değildir.

Uyuşturucu kullanımı ve rehabilitasyon

Uyuşturucu madde kullanan kimselerin topluma kazandırılması amacı bulunduğu da dikkate alındığında kanun koyucu tarafından diğer suçlarda olduğunun aksine işbu suç kapsamında önceliğin tedavi ve rehabilitasyon olduğu, kişiye yeniden topluma entegrasyon için bir şans verildiği görülmektedir. Bu nedenle uyuşturucu madde kullanma halinde ilk çözüm olarak ceza verilmesi yerine tedavi, rehabilitasyon seçeneği tercih edilmiş, bunun yanında etkin pişmanlık da güçlü bir şekilde düzenlenmiştir.

Esrarın hukuki niteliği nedir?

Kenevir bitkisinden elde edilen ve kullanımı oldukça yaygın olan “esrar” ceza hukuku bakımından Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler kapsamındadır. Buna göre esrar kullanan veya kullanma amacı ile bulunduran kimse hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak başlıklı Türk Ceza Kanunu m. 191 hükmü uyarınca işlem ve yargılama yapılmaktadır.

Türk Ceza Kanunu kapsamında esrar

İlgili düzenleme uyarınca kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak bu suçtan soruşturma açılması halinde beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Bu durumda erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre içerisinde hakkında denetimli serbestlik kararı verilen kişi tedaviye tabi tutulabilir veya yükümlülükler yüklenebilir. Kişi, kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi veya tekrar suçu işlemesi halinde
hakkında kamu davası açılır. Erteleme süresi içerisinde kişinin aynı suçu tekrar işlemesi halinde ayrı bir soruşturma veya kovuşturma olmaz, ihlal nedeni sayılır ve tek dosya üzerinden devam eder. Denetim süresi içerisinde yükümlülüklere ve tedaviye uygun davranması ve suçu tekrar işlememesi halinde hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir ve dava açılmaz. İlgili suç kapsamında aksine düzenleme bulunmaması halinde kamu davasının ertelenmesine veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilir. Aynı maddenin 10.fıkrasında suçun okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, telörgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe
içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde cezanın yarı oranında artırılacağı düzenlenmiştir.

Esrar kullanma suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanır mı?

TCK m. 192 ile uyuşturucu madde ile ilgili suçlar kapsamında etkin pişmanlık düzenlenmiştir. Esrar kullanan birisi, resmi makamlar tarafından esrar kullandığı/bulundurduğu bilinmeden önce “bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber vererek suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa” hakkında cezaya hükmolunmaz. Bunun yanında uyuşturucu kullandığı veya bulundurduğu resmi makamlar tarafından tespit edildikten sonra suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım edilmesi halinde ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir. Bunun yanında esrar bulunduran veya kullanan kişi hakkında soruşturma açılmadan diğer bir anlatımla suç tespit edilmeden resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz. Bu durumda sağlık personeli ve kamu görevlilerinin suçu bildirim yükümlülüğü bulunmamaktadır. Buna göre bir kimse uyuşturucu madde nedeniyle hakkında herhangi bir cezai işlem olmaksızın hastane, tedavi merkezi ve benzeri yerlere başvurması halinde resmi makamlara cezai işlem için bildirilmesi söz konusu değildir.

Av. Deniz Sayın

Ankara Barou

avdenizsayinn@gmail.com