*Bu yazı Av. Ceren Özalp tarafından kaleme alınmıştır
Evlilik hukukunda eşler arasındaki mali ilişkilere dair düzenlemelerin bir kısmı Türk Medeni Kanunu’nun mal rejimine ilişkin bölümünde düzenlenmiştir. Buna göre evlilik akdinin gerçekleştirilmesi ile eşler arasındaki evlilik birliği kurulacağından mal rejiminin başlangıcı da bu tarih olacaktır.
Mal paylaşımında evlilik tarihi önemli midir?
Türk Medeni Kanunu’nda 01.01.2002 tarihinde yapılan düzenleme ile eşler arasında başkaca bir mal rejimi seçilmediği takdirde evlenme ile uygulanacak olan yasal mal rejiminin edinilmiş mallara katılma rejimi olacağı düzenlenmiştir. 01.01.2002 tarihinden önce evlenen çiftler arasında ise mal ayrılığı rejimi geçerliydi. Yasa koyucu 01.01.2002 tarihinde yasal mal rejiminde yapılan değişiklik ile 01.01.2002 tarihinden önce evli olup yeni mal rejiminin mevcut mal rejimi olarak uygulanmasını isteyen eşlere bir seferliğe mahsus olmak üzere seçimlik hak tanımıştır. Buna göre 01.01.2002 tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde eşler yeni bir mal rejimi belirleyebilecek veya evlilik tarihlerinin başından itibaren edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanmasını isteyebilecekti. Bu süre 01.01.2003 tarihi itibariyle dolmuştur.
01.01.2002 tarihinden önce evli olup 01.01.2003 tarihine kadar başkaca bir mal rejimi seçilmediği yahut edinilmiş mallara katılma rejiminin evliliğin başından itibaren uygulanmasının talep edilmediği durumlarda; evlilik tarihinden 01.01.2002 tarihine kadar mal ayrılığı, 01.01.2002 tarihinden mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanacaktır.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun eşler arasındaki mal rejimine ilişkin genel hükümleri başlıklı 202.maddesinde “Eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanması asıldır.” düzenlemesine yer verilmiştir. Buna göre eşler başkaca bir mal rejimini seçmedikleri takdirde aralarındaki yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimi olarak belirlenecektir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi ise edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsamaktadır (TMK md.218).
Edinilmiş mallar kanunda çalışma karşılığı olan edinimler, sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler, çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, kişisel malların gelirleri, edinilmiş malların yerine geçen değerler olarak sınırlı şekilde sayılmıştır.
Mal paylaşımına konu olmayacak kişisel mallar nedir?
Kişisel mallar ise eşlerden yalnız birinin kullanımına yarayan eşya, mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde edilen malvarlığı değerleri, manevi tazminat alacakları ve kişisel mallar yerine geçen değerler olarak sınırlı şekilde sayılmıştır.
Mal rejimi ne zaman sona erer?
Eşler arasındaki mal rejimi başlangıcı evlenme tarihi olup sona ermesi ise eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulü ile mümkündür. Görece daha az yaygın olan bir başka sona erme hali ise mahkemece evliliğin iptaline veya boşanmasına karar verilmesidir. Bu hallerde evliliğin iptali yahut boşanma talepli davanın açıldığı tarih taraflar arasındaki mal rejiminin sona erdiği tarihtir. Eşler mahkemeye başvurarak mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesini talep etmişlerse aralarındaki mal rejimi yine bu davanın açıldığı tarih itibariyle sona ermiş olacaktır.
Eşlerden birinin boşanma talebiyle dava açması halinde boşanma dava tarihinde mal rejimi sona ereceğinden bu tarih itibariyle adına kayıtlı taşınır, taşınmaz malvarlıkları ile banka hesaplarında bulunan para vb gibi değerlerin niteliğine göre dava konusu edilmesi mümkündür.
Av. Ceren Özalp
Ankara Barosu
avcerenozalp@gmail.com