Tarafların evlilik birliğinin sona ermesi ancak mahkeme kararı ile mümkündür. Mahkeme kararı ile evliliğin sona erme hallerinden biri tarafların boşanmalarına karar verilmesi halinde mümkündür. Boşanma sebepleri ise Türk Medeni Kanunu’nun 161 ila 184 maddelerinde yer almakta olup genel ve özel boşanma sebepleri olarak iki ana gruba ayrılmıştır.
Genel boşanma sebepleri nelerdir?
Genel boşanma sebepleri Türk Medeni Kanunu’nun 166.maddesinde “Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Genel boşanma sebeplerine dayalı olarak boşanma davası açılabilmesi için evlilik birliğinin ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olması gerekmektedir. Genel boşanma sebepleri kanunda sınırlı olarak sayılmadığı için her somut olay özelinde değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Genel boşama sebepleri neler olabilir?
Kanunda sınırlı olarak sayılmayan genel boşanma sebepleri Yargıtay kararları ile belirlenmiştir. Eşlerden birinin olağan dışı harcamalar yapması, eşlerden birinin diğer eşin haberi olmaksızın kredi çekmesi, eşlerden birinin kişisel bakımına dikkat etmemesi, eşlerden birinin sosyal medyada karşı cinsten biriyle yazışması, eşlerden birinin güven sarsıcı davranışlarda bulunması, eşlerden birinin kök ailesi ile görüşmemesi, kök ailenin eşlerden birine hakaret etmesi halinde eşin sessiz kalması gibi olaylar örnek verilebilir.
Fiziksel, ekonomik, psikolojik ve cinsel şiddet de genel boşanma sebeplerindendir. Tüm bu hususlar yargılama esnasında sunulan deliler ve tanık beyanları ile ispatlanabilecektir. Fiziksel şiddet iddiasına ilişkin olarak darp raporları delil olarak kullanılabilir. Ekonomik şiddet ise eşlerden birinin diğer eşi çalıştırmaması, çalışmayan eşin zorunlu yaşamsal giderleri için diğer eşe destek olmaması, harcamalarına sürekli karışması örnek olarak gösterilebilir. Psikolojik ve cinsel şiddet ise ispatlanması zor olsa da yine yargılama esnasında ileri sürülecek deliller ve tanık beyanları ile ispatlanabilmektedir.
Boşanma davasında kusur tespiti ve hukuki sonuçları
Genel boşanma sebeplerine dayalı olarak boşanma davası açılması ile birlikte müşterek çocuk varsa velayet hususu, velayet sahibi olmayan eş ile müşterek çocuklar arasında kurulacak kişisel ilişki, genel boşanma sebeplerine dayalı olarak ortaya konulan iddiaların kusur ağırlığına göre maddi ve manevi tazminat da talep edilebilir.
Örnek Yargıtay kararları
Yargıtay bir kararında “…Mahkemece belirlenen ve bölge adliye mahkemesince de kabul edilen “Eşiyle ilgilenmeyen, hamilelik ve doğum sırasında eşinin yanında olmayan, vaktinin çoğunu iş yerinde ve arkadaşlarıyla geçiren, geç saatlere kadar eve gelmeyen, eşini ve kayınvalidesini eve almayan, sonrasında ise eve gelmeyen ve gelmek istemediğini bildiren, özel günlerde dahi eşinin yanında bulunmayan” erkek boşanmaya sebep olan olaylarda tam kusurlu olup, bu kusurlu davranışlar aynı zamanda davacı kadının kişilik haklarına saldırı teşkil eder niteliktedir. Kusurun ağırlığı tarafların ekonomik ve sosyal durumları ile hakkaniyet kuralları gözetilerek kadın yararına Türk Medeni Kanunu’nun 174/2. maddesi uyarınca manevi tazminata hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde manevi tazminat talebinin reddi doğru olmayıp…” gerekçesi ile kararın bozulmasına karar vermiştir (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/1277E. 2020/2521K. 03.06.2020T.).
Yargıtay bir başka kararında ise “…Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalının sıklıkla alkol kullandığı, eşi ve çocuklarına ağza alınmayacak sözler söylediği, Amatem’de tedavi gördüğü, alkolü bıraktığı ancak tekrar başladığı, bir tartışma sonucu eşini ve kızı Mihriye’yi evden kovduğu, davacının iki gün teyzesinin evinde kaldığı, tarafların tekrar barıştığı ve davacının müşterek eve geri döndüğü böylelikle tarafların önceki olayları affetmiş en azından hoşgörü ile karşılamış olduğu, davacı müşterek eve döndükten sonra davalının alkol almaya devam ettiği, davacının davalının babasından geçen dükkandaki hissesini satıp başka bir ev kurmayı, araba ve … almayı istemesi, davalının da çocukların okulunu bitirmesini beklemeleri gerektiğini söylemesi nedeniyle taraflar arasında anlaşmazlık yaşandığı ve davacının müşterek evi terk ettiği, böylelikle evlilik birliğinin tarafların eşit kusurlu davranışları nedeniyle temelinden sarsıldığı, davacı kadın yararına maddi ve manevî tazminat koşullarını oluşmadığına…” karar vermiştir (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2023/39E. 2023/3002K. 07.06.2023T.).
Genel boşanma sebeplerine dayalı olarak karşı tarafa yüklenecek kusurlu davranışlardan sonra tarafların evlilik birliğini sürdürmek amacıyla bir araya gelmemesi gerekmektedir.
*Bu yazı Av. Ceren Özalp tarafından kaleme alınmıştır.
Av. Ceren Özalp
Ankara Barosu
avcerenozalp@gmail.com